Cơ quan thường trực giải quyết tranh chấp đầu tư trong hiệp định bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và EU - Mô hình trọng tài “thế hệ mới”

Abstract

Hiệp định Bảo hộ Đầu tư giữa Việt Nam và EU (EVIPA) thiết lập một cơ chế mới để giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và nhà nước (ISDS), được gọi là "Investment Tribunal System" (ITS). ITS có cấu trúc hai cấp xét xử thường trực gồm cấp sơ thẩm và cấp phúc thẩm. Tuy nhiên, việc sử dụng thuật ngữ “Tribunal” và tính chất thường trực hai cấp này đã làm nảy sinh tranh luận về bản chất pháp lý của ITS: là “tòa án” đầu tư quốc tế hay là “trọng tài” cải tiến? Bài viết sẽ phân tích hai quan điểm học thuật chính về vấn đề này, làm rõ quan điểm của tác giả và đồng thời đánh giá khả năng áp dụng ITS tại Việt Nam.