Ranh giới giữa quyền tự do ngôn luận phê bình nghệ thuật và trách nhiệm hình sự: Nghiên cứu trường hợp bình luận phim trên nền tảng số

Abstract

Bài viết phân tích mối quan hệ giữa quyền tự do ngôn luận và hành vi review phim dưới góc độ pháp luật hình sự Việt Nam và quốc tế. Thông qua đối chiếu các chuẩn mực quốc tế (như Điều 19 Công ước ICCPR), thực tiễn pháp luật tại Pháp, Đức, Anh, Mỹ và quy định hiện hành tại Việt Nam (các điều 155, 156, 331 BLHS 2015), nghiên cứu chỉ ra ranh giới giữa phê bình nghệ thuật hợp pháp và hành vi vượt ngưỡng pháp luật hình sự. Bằng cách kết hợp phương pháp định tính và định lượng, tác giả đề xuất hệ thống tiêu chí và mô hình thang đo 0– 3 nhằm hỗ trợ đánh giá sơ bộ hành vi review phim có vi phạm pháp luật hay không, đồng thời góp phần ngăn ngừa tình trạng hình sự hóa quyền tự do biểu đạt. Kết quả nghiên cứu mở ra hướng tiếp cận mới để lượng hóa yếu tố “nguy hiểm cho xã hội” trong thực tiễn xét xử và xây dựng chính sách hình sự phù hợp.